entrevista-mascaras

“Que algo sexa unha excepción non implica que sexa excepcional senón, simplemente, que encerra unha oportunidade”. Esa é a firme convicción sobre a que se apoia a Asociación Proxecto Máscaras (APM). O seu obxectivo é fomentar a educación e a participación e a integración da diversidade no espazo público. Tamén loitan por romper os estereotipos sobre a “normalidade” e as capacidades das persoas. Todo iso contado a través do audiovisual.

Dende esta entidade conciben o audiovisual e o ocio como unha valiosa ferramenta para narrar historias, emocionar, dar voz, documentar, relatar e educar. Proba diso é todo o repertorio de pezas que levan feitas, entre as que se atopan a curtametraxe Calcetin(e)s; a longametraxe de non-ficción Máscaras, que despois daría nome á asociación ou a sitcom de humor Na vida pública.

A orixe de Máscaras

Todo comezou en 2009, e tres anos e 200 horas de gravación despois naceu “Máscaras, a historia dun reto”. Unha longametraxe de non-ficción de 90 minutos que segundo explica o seu director, Iago González, “non serven para recollelo todo, pero si para poder explicar en pantalla en que punto un grupo de persoas, coas súas distintas capacidades, poden asumir a responsabilidade de sacar algo adiante: facer seu o reto”.

Así, dende APM indican que este filme acabou converténdose nunha ferramenta pedagóxica para achegarnos a unha realidade coa que convivimos día a día pero na que non afondamos. Unha realidade que moitas persoas ven dende a distancia, “dende un non saber como enfrontarse”, afirman.

O humor como ferramenta de inclusión

A sitcom é unha maneira de mostrar a realidade e o día a día de persoas diversas, rompendo estereotipos e fuxindo dos enfoques condescendentes a través do humor, que pode ser unha excelente ferramenta para a integración. “O humor non consiste en, por exemplo, se eu estou en cadeira de rodas, rirme de min mesma. Consiste en trasladar o humor á sociedade, ata que ti mesmo te sintas ridículo dentro da túa normalidade. Porque non hai ninguén normal”, explican Isabel Iglesias e Iago González, secretaria xeral e presidente da asociación respectivamente.

Isabel e Iago, que ademais son guionistas e codirectores, aseguran que “o que supostamente chamamos normalidade constrúese por propio negacionismo, e esa suposta normalidade son unha minoría absoluta. Aínda así seguimos falando de inclusión con respecto a esas minorías”.

Critican tamén os prexuízos que habitan na nosa sociedade: “Hai persoas que ti velas, e só te quedas con que van en cadeira de rodas. A ninguén se lle ocorre pensar a que se adican profesionalmente. De calquera outra persoa enseguida pensamos en que traballará… pero se vai en cadeira de rodas non te plantexas iso. E iso é o que nós intentamos romper, en parte co humor”, din.

Sempre con ese humor como base, na Sitcom trataron temas como a aprobación do dereito ao voto de persoas con discapacidade intelectual. Francisco Javier Carreira, arquitecto e actor desta serie, asegura que para el foi unha experiencia moi gratificante: “O ambiente é moi lúdico, é case coma un xogo con moitos participantes”.

Coincide con el a súa compañeira de rodaxe Mireya Delgado, máis coñecida como a Koala, que se sinte “alegre e contenta” de ter participado. A ela o que máis lle prestou non foi só interpretar, que tamén, senón estar con seus compañeiros. “Gustoume moito polo ben que nos relacionabamos e nos axudabamos”, conta.

Para Juan Ramos, outro compañeiro de reparto, o mellor foi “ver como desde o esbozo das primeiras reunións vaise dando forma a un guión definitivo, e logo ver a obra final na estrea”. Máis alá de todo o que aprendeu sobre cine, Juan destaca outras aprendizaxes: “Pese a ter coñecementos sobre diversidade funcional e sobre a inclusión tanto no académico como no mundo laboral, esta experiencia fíxome moito máis consciente das dificultades que presentan na súa vida cotiá e como estas pasan desapercibidas para unha gran parte da poboación”.

O Reflexo da Tartaruga

Este ano traballan no “Reflexo da Tartaruga”, un proxecto co que queren documentar todo o proceso que iniciaron no 2009 e ao que se foron sumando persoas e entidades. Se botan a vista atrás, en APM ven moitos obradoiros, ensaios, reunións, rodaxes, presentacións…e sobre todo moitas aprendizaxes. Agora tratase de documentalo e mostralo, pero non a través dun informe, senón unha vez máis aproveitando a potencia do audiovisual.

“Necesitabamos unha parada para pensar. Necesitamos certo feedback para saber en que fomos avanzando e poñerlle palabras a moitas cousas”, indican Isabel e Iago.

Aínda que conseguiron sacar adiante este Reflexo da Tartaruga a pesar da pandemia, lamentan que lles faltou “ese ternos todos e debater en conxunto”. “Faltounos ese feedback do contacto directo, esa maxia, porque son proxectos de moita convivencia”, engaden.

E de onde lle vén o nome a este novo proxecto que supón un punto de inflexión? Segundo confesan, fala dunha “tartaruga que vai amodo pero chega, e que incluso non soamente chega, senón que deixa un reflexo”.

Dende a asociación insisten en que “as actuacións poden ser non profesionais. Pero a edición, a gravación, a realización…é absolutamente profesional. Non dedicamos nin menos esforzo, nin menos talento que calquera produción cinematográfica. Non vale un vídeo calquera”.